R&B staat gewoonlijk voor Rhythm and Blues, maar vandaag voor Romantiek en Barok en dan met name voor Rheinberger en Bach, de naamgevers van het programma dat Capella Sine Nomine gaat uitvoeren.
Romantiek en Barok, bestaat er een grotere contrast?
Toch zien we tussen Bach en Rheinberger ook een opmerkelijke overeenkomst: beiden voegden zich bij het schrijven van religieuze muziek -zij het in tegengestelde zin- niet naar de normen van hun omgeving.
Bach werd door tijdgenoten gezien als een ouderwets componist, met name in zijn vocale werken. Hij volhardde in het componeren in de lutherse traditie met het doel God te eren en de gelovige mens te onderwijzen. De manier waarop Bach intervallen, harmonieën en ritmiek in dienst van de tekst stelde, werd door zijn critici als te gecompliceerd en overdadig gezien.
In de 19e eeuw werd het briljante van Bachs strak geschreven, welhaast mathematisch aandoende muziek, opnieuw ontdekt door vernieuwers als Wagner. Terwijl tegelijkertijd -ironisch genoeg- vorm, orde en regelmaat in de muziek in een vaak heftige richtingenstrijd plaats maakten voor de verbeelding, spontaneïteit en persoonlijke expressie van de Romantiek.
Deze ontwikkeling liet Rheinberger niet onberoerd. Hij kreeg echter te maken met de strikte en behoudende muzikale opvattingen in de rooms-katholieke kerkmuziek. Destijds domineerden daar de ideeën van de Caeciliabeweging. Deze invloedrijke beweging wees juist elke vernieuwing af en propageerde het teruggrijpen op het gregoriaans en de vroege polyfonie. Rheinberger kon binnen dit keurslijf niet werken, hij ging zijn eigen creatieve gang. Geïnspireerd door de grote muzikale veranderingen van zijn tijd, schreef hij zijn eigentijdse religieuze werken.
In een contrastrijk programma voeren we vier motetten uit van Johann Sebastian Bach, afgewisseld met romantische koorwerken van Josef Gabriel Rheinberger.
Osterhymne, op. 134 – Josef Rheinberger
Vier Motetten, op. 133 – Josef Rheinberger
Singet dem Herrn ein neues Lied – Johann Sebastian Bach
Der Geist hilft unser Schwachheit auf – Johann Sebastian Bach
Fürchte dich nicht – Johann Sebastian Bach
Ich lasse dich nicht – Johann Sebastian Bach 12 mei 2019 | 15:00 uur | De Krijtberg | Amsterdam
17 mei 2019 | 20:00 uur | Sint Bonifaciuskerk | Alphen aan den Rijn
19 mei 2019 | 15:00 uur | O.L.V. Hemelvaartkerk | Den Haag